دکتر علیرضا شیرمحمدی فرد

منتور مرکز تجارت بین الملل (ITC) در ایران

بر اساس بررسی های صورت گرفته توسط سازمان تجارت جهانی در خصوص مزیت های رقابتی در ایران برای صادرات، 6 صنعت شامل:

–        صنایع شیمیایی و پتروشیمی

–        صنایع کشاورزی و غذایی

–        صنایع قطعات خودرو

–        صنایع فن آوری اطلاعات و ارتباطات

–        صنایع دستی

–        محصولات ساختمانی

دارای مزیت رقابتی هستند و می توانند در بازارهای هدف خصوصا در بازار 1300 میلیارد دلاری به دلیل شاخص های ده گانه رقابت نمایند، در این صنایع مدل صادرات با سایر صنایعی که وارد مزیت رقابتی نشده اند کاملا متفاوت است و این موضوع پهنه بزرگی از کار و فعالیت را برای علاقمندان در حوزه تجارت ایجاد می کند. 

همه ما علاقمند هستیم که ریسک تجارت را کاهش دهیم، به همین منظور کالا را درب کارخانه می فروشیم، اینکه خریدار با یک چمدان دلار و یا یورو، بیاید و کالا را از ما درب کارخانه تحویل بگیرد و پول ما را پرداخت کند. اما چه وقت این امکان پذیر است؟ 

این وقتی امکان پذیر است که شما به عنوان تولید کننده، صادر کننده و یا یک تامین کننده، قدرت چانه زنی در خود ایجاد کرده باشی، قدرت چانه زنی عموما از طریق: 

– سرمایه گذاری صورت گرفته 

– تکنولوژی خاصی که به کار رفته است

– انحصاری بودن محصول یا شیوه تولید 

به دست می آید، اما لازم است بدانید، شما می توانید بدون سرمایه گذاری بالا، بدون اینکه برای تولید یا تامین محصول خود تکنولوژی بالایی در اختیار داشته باشید و یا حتی محصول و یا شیوه تولید انحصاری و خاص نباشد، باز هم می توانید برای کسب و کار خود قدرت چانه زنی ایجاد نمایید: 

و این یک نکته مهم در تجارت بین الملل است. اینکه چگونه برای کسب و کارمان قدرت چانه زنی ایجاد کنیم؟

بسیاری طبیعی است که اکثرا دارای یک کسب و کار عادی هستیم، دستگاهی تولید می کنیم، تولید کننده محصولات خوراکی هستیم، شوینده ها را تولید می کنیم و یا عرضه می کنیم، کاشی و سرامیک، دارو، مصالح ساختمانی، قطعه خودرو، صنایع دستی و یا یک مهندس در تولید نرم افزارها و یا اپلیکیشن ها هستیم. 

مزیت “معرفی” نسبت به رقبا بسیار مهم است، شرکت های بسیار خوبی داریم که واقعا محصول خوبی هم تولید می کنند، زیر ساخت مناسبی ایجاد کرده اند، اعتبار لازم را دارند، توان تولید خوبی در اختیار دارند، سابقه بسیار خوب است، منابع انسانی عالی است. اما نتوانسته اند خود را در بازار هدف صادرات معرفی کنند. 

خریداران این شرکت را نمی شناسند، نتوانسته با زیست بوم کسب و کار در بازار هدف ارتباط برقرار کند، فکر می کنه اول از همه باید یک ایمیل به خریدار بزنه و خودش را مستقیم به او معرفی کنه. 

نه، هیچ کدام از این ها راهکار درستی نیست، الیته شاید در جای خودش درست باشد، اما نه در ابتدای فرآیند ورود به دنیای تجارت بین الملل، حتما ایمیل شما بی پاسخ خواهد ماند و این بدترین اتفاقی است که برای شما می افتد و تقریبا نمی توانی هیچ کار دیگری انجام دهی. 

باید برنامه صحیحی برای معرفی خودت آغاز کنی، در دوره مدیریت جامع صادرات روش به دست آوردن مشتریان را آموزش می دهیم و اینکه چگونه و در چه زمانی با این مشتریان ارتباط بگیریم. 

4 موضوع در تجارت بین الملل 

 

موضوع صادرات یکی از موضوعات وابسته به تجارت بین الملل هست در بعضی از حوزه ها ما حق داریم در کشور یک طرحی را طراحی کنیم بر اساس مدل بومی خودمان اقدام کنیم. اما در موضوعات وابسته به تجارت بین الملل نمیتوانیم این کار را انجام دهیم چون اگر چیزی از خودمان اختراع کنیم مشتری های ما که در خارج از کشور هستند آن را متوجه نمی شوند پس ما مجبور هستیم بر اساس مدل صحیح بین المللی در تجارت بین الملل حرکت کنیم. صادرات یک بخش کوچکی از دریای بزرگ تجارت بین الملل است.

 

 درواقع ۴ بخش مهم در حوزه ی تجارت بین الملل داریم یک بخش آن صادرات کالا است.

–        تجارت کالا

–        تجارت خدمات

–        سرمایه گذاری خارجی

–        گردشگری 

صادرات خدمات چیست؟

صادرات خدمات یک موضوع بسیار توسعه یافته میباشد که ما صرفاً در این دوره داریم در مورد صادرات کالا صحبت میکنیم و دوره های دیگری را داریم که در مورد صادرات خدمات صحبت میکنیمموضوع جذب سرمایه گذاری خارجی یک موضوع دیگر است که در تجارت بین الملل به آن توجه میشود و چهارمین موضوع، موضوع گردشگری هست که حالا در دوره های دیگری که برگزار میکنیم به آن سه موضوع میپردازیم.

قرار است که این مسیر ده مرحله ای را باهم حرکت کنیم در این مسیر  قرار نیست صرفاً اطلاعات  کاربردی را بهتون بدیم قرار است که در نهایت بتوانیم به مشتری برسیم یعنی بتوانیم در این دوره ابزارهایی را به دست بیارویم که بتوانیم:

1-    مشتری هایمان را شناسایی کنیم

2-    قیمت  خودمان را در بازار هدف بدست بیاوریم.

3-    من چه قیمتی را در بازار هدف ارائه کنم؟

        مشتری با من تماس گرفته است از من قیمت میخواهد:

1-    چه قیمتی را من ارائه بدهم که فرار نکند؟

2-    چه قیمتی را به او بدهم که ضرر نکنم؟

این ها تکنیک هایی هستند که ما قرار است در این دوره کاربردی باهم مرور کنیم پس گام به گام باهم حرکت میکنیم حتی در یکی از جلسات ما یکی از مشتریان را روی میز !!! میگذاریم و با آن ها ارتباط برقرار میکنیم پس لازم هست که گام به گام باهم جلو برویم و در حقیقت میتوانیم بگوییم یک ثانیه از دوره را هم نمیتوانیم از دست بدهیم دوره کاملا آزاد است شما میتوانید سوال کنید بالای سر میزتون می آیم و هرجا اشکال داشتید ممکنه یکی کند تر باشد، یکی تند تر باشد می آیم سر میزها و از شما سوال میکنیم اگر عقب افتاده باشید کمکتون میکنیم تا باهم این مسیر را جلو بریم.

 

در بریک ها یک فضای بسیار خوب هست که سوالاتتون را بپرسید، زمان ناهار قرار هست این اتفاق بیفتد و سوالاتتون را بپرسید دو روز قرار هست باهم زندگی کنیم و از تجربیات ۲۵ ساله در حوزه ی تجارت براتون صحبت کنیم)

دوره 50 مدیریت جامع صادرات

این دوره طراحی شده توسط مرکز تجارت بین الملل هست، یعنی ITC که نهاد زیر مجموعه سازمان ملل هست این دوره را طراحی کرده و همین دوره با همین کیفیت در تمام دنیا در حال تدریس است. اگر ما امروز در مورد صنعت ساختمان صحبت میکنیم، تعداد زیادی رشته دانشگاهی وجود دارد مثل عمران، مکانیک، دانش مواد و …که این دانش ساختمان را حرکت میدهد اگر در مورد خودرو سازی صحبت کنیم پشتش تعداد زیادی رشته دانشگاهی وجود دارد اما زمانی که در مورد  تجارت صحبت میکنیم در این حوزه واقعاً کشور ما فقیر است و باید ما بتوانیم سطح دانش تجارت بین الملل را ارتقا بدیم.

بیش از ۵۰۰ نفر در این دوره ها شرکت کردند با همین کیفیت یعنی تعداد کم، نیمه خصوصی برای اینکه بتوانیم این تعامل را برقرار کنیم ما دوره را در استادیوم!!! برگزار نمیکنیم که هزاران نفر بنشینند چرا؟ چون قرار هست یک انتقال دانش صورت بگیرد و انتقال دانش در استادیوم صورت نمیگیرد باید به همین کیفیت با حوصله قدم به قدم جلو برویم. این مقدمه را گفتیم تا وارد حوزه تعریف تجارت بشیم.

طبقه بندی در تجارت کالا

در مورد تجارت بین الملل یک تقسیم بندی وجود دارد اولین گام در حوزه ی تجارت این هست که یک کارخانه دار تصمیم میگیرد کالایی را درب کارخانه خودش بفروشد  و خیلی هم این موضوع جذاب است خیلی از کارخانه ها دوست دارند کالایشان را درب کارخانه خودشان بفروشند و پولشان را بگیرند و تمام و بقیه ی مسئولیت ها توسط خریدار انجام بشود این اولیه ترین و ابتدایی ترین گام در حوزه ی تجارت هست و هیچکس نمیتواند بگوید درست است یا غلط، در بعضی از صنایع خیلی درست هست مثل نفت و گاز. تولید کنندگان نفت چون محدود هستند در دنیا این قدرت چانه زنی را دارند که به خریدار بگن شما بیا از من روی عرشه ی کشتی، درب پالایشگاه یا نزدیک چاه های نفت، شما محصول را از من تحویل بگیر و پولش را به من پرداخت کن هچنین خیلی از اوقات پول را از قبل پرداخت میکند و بعداً کالا را بگیرد پس در گام اول میتوانیم حالتی را داشته باشیم که کالا را درب کارخانه تحویل بدیم.

لایه ی دوم لایه ای هست که ما آرام آرام مجبور هستیم به سمت خریدار حرکت کنیم مثلا کالایمان را ببریم لب مرز و تحویل بدیم، کالایمان را ببریم قبل از گمرک آن کشور، مرز آن کشور تحویل بدیم پس آرام آرام داریم از درب کارخانه حرکت میکنیم به سمت خریدار ،ما مجبور هستیم به سمتش حرکت کنیم و در لایه ی سوم ما مجبور هستیم کالا را ببریم در گمرک کشور مقصد ترخیص کنیم و ببریم در انبار خریدار با احترام تحویل بدهیم.

در سفر ده مرحله ای که براتون تعریف میشه قرار هست ما از درب کارخانه تا انبار خریدار حرکت کنیم.

سوال: زمانی که ما از اینجا حرکت میکنیم به سمت انبار خریدار چه اتفاقاتی می افتد؟ یکسری چیزها زیاد میشود، یک‌ نکته ی دقیق وجود دارد از اینجا که ما به سمت انبار خریدار حرکت میکنیم شما همه مسئولیت ها را گفتید، یکی ریسک، یکی هزینه را گفت ولی یک چیز مهم افزایش پیدا میکند در کشور ما و اصلا حواسمون به آن نبود و آن این هست که سودآوری ما افزایش پیدا میکند هر جایی که ریسک بالا برود در آن طرف منفعت بالا میرود ، و مهم ترین موضوعی که وجود دارد این هست که تا انبار خریدار ما یک تضمین بزرگ در دستمان داریم، آن تضمین این هست که کالا در دستمان هست.

ویدئوی زیر چالش های عمده تولید کنندگان در حوزه صادرات

عمدتاً در موضوع تجارت بین الملل ما حواسمان به اینجا بوده است که کالا را بدهیم پولمان را بگیریم و بگیم خداحافظ، ولی آرام آرام باید متوجه بشیم که داریم یک منافعی را از دست میدهیم و میتوانیم سود بیشتری را بدست بیاوریم ممکنه یکی سوال کند آیا من تولید کننده ی مثلا قطعه ی کامپیوتر در ایران کدام یک از این ها را باید انتخاب کنم،

–        موضوع تجارت

–        موضوع بازرگانی بین الملل

–        یا موضوع کسب و کار بین الملل

یک نفر میگوید من تولید کننده ی محصول کشاورزی هستم به صورت عمده درحال تولید هستم کدام را باید انتخاب کنم. پاسخ این بستگی به هر صنعت دارد، بعضی از صنایع همین جا باید بایستند بعضی از صنایع باید حرکت کنند  در گام دوم بعضی از صنایع باید بروند در گام سوم و در این جایگاه قرار بگیرند و اگر این اتفاق نیفتد رقبا جایگزین شان میشوند.

تعریف جدید تجارت بین الملل باید ارائه بدیم. خیلی از ما شاید به غلط فکر کنیم تجارت یعنی اینکه من کالا را حمل کنم ببرم به خریدار تحویل بدم در حالی که این معنی تجارت نیست وظیفه ی حمل کالا در تجارت به عهده ی شرکت حمل و نقل است.

من به عنوان تاجر،  من به عنوان صادر کننده قرار نیست حمل کننده ی کالا باشم بعضی ها میگویند مراقبت از کالا، نه مراقبت از کالا وظیفه ی بیمه است. میگوید تو باید توجهت به ترخیص کالا باشد

پس وظیفه ی صادر کننده چیست؟ منِ صادر کننده یک وظیفه ی مهم دارم من باید برم اطلاعات صحیح را از منابع صحیح به دست بیاورم و اون ها را به شکل صحیح تحلیل کنم و تصمیم بگیرم.

اولین گام در تجزیه و تحلیل این اطلاعات این است که کدام کشور کالای خودم را ببرم و بفروشم بعضی ها در کارخانه خودشان مینشینند و منتظر میمانند که خریدار بیاید، شما این کالایی که میخواهی بفروشی آیا الزامات فنی آن متناسب با خریداری که از در آمده هست؟ یا نه؟

آیا قیمت تو مناسب برای آن بازار هست یا نه؟

آیا شرایط سیاسی و شرایط محیطی کشور تو اجازه میده به آن کشور صادرات کنی؟ یا نه

پس در همین گام اول خیلی علامت سوال برامون هست اما قرار هست این علامت سوال ها را پاسخ بدهیم پس اگر بخواهیم یک تعریف جدید از موضوع تجارت بین الملل بگیم قرار هست که ما اطلاعات صحیح را از منابع صحیح به دست بیاوریم و از همه مهم تر با شیوه ی صحیح آن ها را تحلیل کنیم و تصمیم گیری کنیم این مهم ترین وظیفه ی یک صادر کننده یا کسی هست که میخواهد در حوزه ی تجارت وارد شود.

Contact Us